Woning, voorzieningen, economie, gronden, … Perspective verzamelt en analyseert de informatie die noodzakelijk is voor de ontwikkelingsstrategie van het Gewest.
De spelregels voor de stedelijke ontwikkeling in Brussel worden geformuleerd in verschillende verordenende en/of strategische instrumenten met gewestelijke of gemeentelijke draagwijdte.
Bestaande situatie van bebouwd en onbebouwd gebruik (SitEx)
In het kader van de wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) werd Perspective belast met de inventarisatie van het bestaand gebruik van gronden en gebouwen in het hele Gewest.
SitEx is een representatieve inventaris van het bestaand gebruik van het Brussels grondgebied. Deze inventaris is een databank waarin het gebruik van alle percelen en gebouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt geregistreerd: woningen, winkels, kantoren, voorzieningen, economische activiteiten en doorlatende oppervlakken.
SitEx is de referentietool waarop het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) is gebaseerd. Voor de wijziging van het GBP is ook een update van de SitEx essentieel.
Ambitie
Het SitEx-project: ambitie
De SitEx heeft de ambitie om het hele Brusselse grondgebied in kaart te brengen:
bebouwde en onbebouwde oppervlakten;
gebouwen en hun verdiepingen;
verschillende gebruiksvormen van terreinen en gebouwen;
de bijbehorende schatting van de vloeroppervlakte van het gebruik.
De inventaris van al deze kenniselementen zal technisch gezien een geografisch informatiesysteem (GIS) vormen, gestructureerd vanuit een database. Deze gegevens, afkomstig van verschillende openbare instellingen worden verwerkt tot een reeks dynamische kaarten.
Met de verzamelde gegevens maakt de nieuwe SitEx uiteenlopende analyses mogelijk, bijvoorbeeld inzake veranderingen in bebouwingsdichtheid, waterdoorlatende gebieden en de geografische verdeling van verschillende functies in de stad.
Twee hoofddoelstellingen
De eerste doelstelling van de SitEx is ondersteuning bieden aan het project Share The City, de wijziging van het GBP.
De SitEx-gegevens gebruikt om:
synthesekaarten op te stellen die gelezen worden op schaal van huizenblokken en/of gebouwen (werkkaarten en kaarten voor het openbaar onderzoek over het nieuwe GBP-project);
de uitdagingen voor het Brussels Gewest te objectiveren via een reeks indicatoren: voornaamste gebruik van het gebouw en het perceel, bebouwingsdichtheid, functionele gemengdheid, bodemdoorlaatbaarheid.
De tweede doelstelling is om op lange termijn een territoriaal monitoringsysteem te ontwikkelen voor het Brussels Gewest. Dit systeem moet het mogelijk maken om de evolutie van het gebruik van terreinen en gebouwen op te volgen.
Actualisering
Tussen actualisering, innovatie en projectie
Perspective ontwikkelt een hybride aanpak voor het opstellen van de SitEx-database. Bestaande gegevens, terreinwaarnemingen en nieuwe methoden worden gecombineerd. Dit gebeurt met interne middelen en door samen te werken met partnerinstellingen.
De SitEx-database verzamelt en vergelijkt bestaande gegevens met terreinwaarnemingen.
Een breed scala aan gegevens
De SitEx-database maakt gebruik van de gewestelijke basiskaart UrbIS. Daarin krijgt het gebruik van grond en gebouwen een nomenclatuur die specifiek is voor de SitEx-database. Het doel is om een of meer gebruiken toe te kennen aan elk UrbIS-object (gebouw en perceel). Voor gebouwen maakt de SitEx-database een onderscheid tussen het gebruik van de gelijkvloerse verdieping en het gebruik van de bovenverdiepingen.
Voor dit proces moeten verschillende soorten gegevens geïntegreerd worden:
ruimtelijk of niet (gekoppeld aan een adres, een X,Y-coördinaat, een gps-punt, enzovoort);
geproduceerd door verschillende instellingen en partners voor verschillende doeleinden (verschillende definities, doelstellingen, enzovoort);
opgesteld op verschillende ruimtelijke schalen (gebouw, perceel, huizenblok).
Er worden methoden bestudeerd om deze gegevens te verzamelen en te vergelijken om een inventaris op te stellen die zo representatief mogelijk is voor het effectieve grondgebruik in Brussel.
Aangevuld met terreinwaarnemingen
Gerichte terreinwaarnemingen vullen de bestaande gegevens aan. Informatie over percelen en gebouwen wordt rechtstreeks gecodeerd in de SitEx-database.
Deze vorm van gegevensverzameling gebeurt op basis van beeldanalyse (zoals luchtfoto’s, Google Maps 3D en Street View) en terreincontroles die te voet worden uitgevoerd. Aan de hand van een tablet worden gegevens dan ter plekke ingevoerd.
Een eerste waarnemingsronde vond plaats in de ondernemingsgebieden in de stedelijke omgeving (OGSO) van het Gewestelijk Bestemmingsplan. Momenteel wordt een tweede waarnemingsronde voorbereid.
De SitEx-applicatie op geodata is ontwikkeld om het gebruik per verdieping te inventariseren, met een schatting van de oppervlakte van elk gebruik.
Deze waarnemingen bieden een representatieve momentopname van het gebruik in een specifiek gebied. Ze maken het mogelijk om de juistheid te controleren van de beeldanalyse en de databases die bij de projectpartners zijn verzameld. En om te beoordelen of de compilatie- en kruisverwijzingsmethoden degelijk zijn.
De twee benaderingen vullen elkaar aan, maar er zijn nog een aantal uitdagingen
Het SitEx-project heeft als doel om zeer gedetailleerde informatie te verschaffen, op gebouw- en terreinniveau.
Dit brengt een aantal uitdagingen met zich mee:
de juiste activiteit moet op de juiste plaats vermeld worden;
het gebruik moet zo gedetailleerd mogelijk vermeld worden: gelijkvloerse verdieping en bovenverdiepingen;
de vloeroppervlakte moet voor elk gebruik vermeld worden;
er moet een evenwichtig informatieniveau zijn voor het hele Brussels Gewest.
Het project probeert al deze uitdagingen aan te gaan door gegevens verkregen via partners of waarnemingen met elkaar te vergelijken.
De ambitie om zo gedetailleerd mogelijke informatie te verstrekken, botst bijvoorbeeld met het doeleinde van de gegevens van partnerinstellingen. De ontvangen gegevens bevatten soms adressen of X,Y-coördinaten van een gegeolokaliseerd punt, of zijn geaggregeerd tot op de schaal van een huizenblok of statistische sector. Bovendien ontbreekt de vloeroppervlakte van de gebouwen vaak in de ontvangen gegevens. Er wordt onderzoek gedaan naar kruisverwijzingen tussen verschillende gegevensbronnen (gebruik, aantal verdiepingen, UrbIS 3D, enzovoort) om deze informatie te verkrijgen.
Wat de waarnemingen betreft, wordt het gebruik onmiddellijk vastgelegd in de UrbIS-basiskaart en de SitEx-database. Het onderzoek kent echter bepaalde beperkingen.
Beperkingen die inherent zijn aan het uitvoeren van de waarnemingen. De onderzoekers rapporteren slechts wat ze waarnemen via beeldanalyse en ter plaatse in de openbare ruimte. Ze kunnen geen gebouwen of eigendommen betreden. Veel activiteiten bevinden zich echter binnenin de huizenblokken, in bijgebouwen, en zijn daarom moeilijk te identificeren,
Beperkingen die inherent zijn aan cognitieve fouten van de onderzoekers. Ondanks strikte richtlijnen en voortdurende training zijn waarnemingen onderhevig aan een zekere mate van subjectiviteit van de onderzoekers, bij het beoordelen van het soort activiteit of de vloeroppervlakte.
Tot slot moeten de vereisten aan details van de SitEx in overeenstemming worden gebracht met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Toekomstige ontwikkelingen
Het SitEx-project is momenteel in ontwikkeling en streeft zijn eerste doelstelling na, die gekoppeld is aan de wijzigingen van het GBP.
De twee pijlers van de ontwikkeling van het project (gegevensverzameling en waarnemingen) kunnen dan worden aangevuld met andere gegevensinput, zoals een analyse van afgeleverde bouw- en milieuvergunningen, het gebruik van een scanwagen, overvluchten, 3D-modellering, enzovoort. Er zal bijzondere aandacht worden besteed aan collectieve intelligentie door burgers en gemeenten te laten meewerken aan de SitEx-inventarisatie. Deze opties zullen op een later tijdstip worden overwogen.
