Heyvaert - Ninoofsepoort

Beschrijving

Begin van een reconversie

De gewestelijke en plaatselijke overheid willen de levenskwaliteit in de Heyvaertwijk verhogen en de wijk omvormen volgens de milieu- en stadsdoelen die ze hebben vastgelegd. Om dit te doen, werd Perspective verantwoordelijk voor het voorstellen van een territoriale ontwikkelingsstrategie en het ondersteunen van deze herontwikkeling in alle dimensies (ecologisch, sociaal, economisch ...). De uitdaging is om de dominante handel in tweedehandswagens te diversifiëren.

Levenskwaliteit en woonruimte verbeteren

De Heyvaertwijk ligt aan de rand van het Brusselse stadscentrum en wordt begrensd door de kleine ring. Nochtans is deze wijk maar half zo dicht bevolkt als de omliggende wijken. Er wordt intensief gehandeld in voertuigen sinds het einde van de jaren ’70 en de wijk is vandaag een internationale referentie in die sector. Deze activiteit heeft geleidelijk de plaats ingenomen van de vroegere slachthuizen en beenhouwerijen. Hierdoor waren er grote industriële ruimten beschikbaar waarin verschillende automerken zich nu gevestigd hebben, van kleinhandelaar, hersteller tot grote uitvoerders. Er zijn vandaag een zestigtal exploitaties verdeeld over ongeveer 60.000 m².

Hoewel de industriële activiteit in de Heyvaertwijk bloeit, zorgt ze ook voor heel wat milieuhinder (mobiliteitsproblemen, geluidshinder, lucht- en bodemvervuiling). Die hinder heeft negatieve gevolgen voor de woonfunctie: precaire of ongezonde woningen, slaapwijk, moeizaam samenleven, slechte levenskwaliteit enz. Het gebrek aan groene ruimten en de moeilijke verplaatsing met zachte vervoersmodi laten zich sterk voelen.

De openbare ruimte moet dringend worden heringericht in overeenstemming met de milieu-ambities van het Gewest om het dagelijkse leven van de inwoners en de toegankelijkheid van de wijk te verbeteren.

Een coherente en participatieve toekomststrategie

Het reflectieproces rond dit stadsproject is tevens de gelegenheid om alle spelers op het terrein rond de tafel te brengen om een nieuwe toekomst te bepalen voor de Heyvaertwijk en een gedeelde visie te creëren. Perspective identificeert verschillende mogelijke evoluties via participatieve toekomstateliers.

Lees meer over het RPA - Heyvaert

Integratie in een programma voor stadsherwaardering

De Heyvaertwijk maaakt ook deel uit van een programma voor stadsherwaardering: het Stadsvernieuwingscontract “Heyvaert-Poincaré”. De projecten van dit Stadsvernieuwingscontract willen dit stadsproject ondersteunen. In dit verband is het RPA gericht op de tenuitvoerlegging van openbare voorzieningen die in het CRU zijn voorzien, zoals de oprichting van structuren voor opleiding, onderwijs en sociale ondersteuning. Omdat het Gewest tegelijk met de naburige wijken aan de slag gaat (de Slachthuizen, de Zuidwijk, Weststation en Ninoofsepoort), wordt de renovatie van de Heyvaertwijk afgestemd op deze aanpalende projecten, maar ook op het Kanaalplan en het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO).

Ninoofsepoort : een RPA voor een coherente totaalvisie 

Begin 2017 werd een proces gestart om alle ambities samen te brengen in een coherente visie. Perspective heeft de studiebureaus MSA en Xirius belast met de redactie van het ontwerp van Richtplan van aanleg (RPA). Het studiebureau Aries is belast met het Milieueffectenrapport (MER) wat nodig is om de plannen uit te voeren.

Een analyse van de vertreksituatie

Ondanks zijn naam is de Ninoofsepoort meer dan een ‘toegangspoort naar de stad’. De overheid vindt dat de aanleg zowel moet beantwoorden aan de lokale en bovenlokale behoeften (Territoriale diagnose) als aan het doorgaand verkeer van de Kleine Ring.

Un RPA voor een coherente totaalvisie

Begin 2017 werd een proces gestart om alle ambities samen te brengen in een coherente visie. Perspective heeft de studiebureaus MSA en Xirius belast met de redactie van het ontwerp van Richtplan van aanleg (RPA). Het studiebureau Aries is belast met het Milieueffectenrapport (MER) wat nodig is om de plannen uit te voeren.

Lees meer over het RPA - Ninoofsepoort

Projecten

Enkele concrete projecten in de buurt

Het park van de kleine Zenne

Om het gebrek aan groene ruimte te compenseren, werd het project rond het park van de kleine Zenne opgenomen in de studies en voorafgaande projecten aan de voorgestelde visie in dit stadsproject (Wijkcontract Compas, SVC, etc.). Gelet op de dichte bebouwing is het moeilijk om hier grote groene ruimten te vormen. Het is echter mogelijk om een netwerk van groene zones te creëren, aan de hand van enkele uitbreidingen.

Een park op het tracé van de vroegere bedding van de kleine Zenne is voorzien, tesamen met een nieuwe doorgang voor fietsers en voetgangers, dat parallel loopt van het bestaande overbelaste wegennet.

Een oriëntatiestudie werd gelanceerd door Leefmilieu Brussel om de vormgeving hiervan te verfijnen.

Herbestemming van de site 'Manchester' als productieve en culturele pool

In het kader van het stadsvernieuwingscontract 'Heyvaert - Poincaré' heeft het Brussels Gewest de principes van de herontwikkeling van de industriële site 'Manchester 13-15 en 17-19' goedgekeurd. Op 29 april 2020 heeft de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting als proefproject van de Brusselse regering een financiering gekregen om haar werkzaamheden voor de oprichting van een nieuwe culturele, artistieke en creatieve productiepool voort te zetten.

In 2019 zijn een eerste reeks werken en investeringen uitgevoerd om een tijdelijke ingebruikname van de locatie mogelijk te maken door verschillende verenigingen, waaronder Recyclart. Die ingebruikname, van tijdelijk tot tussentijds, kon tot na de eerste twee jaar worden verlengd. Het permanente karakter van de activiteiten in het definitieve project zal worden bestudeerd.

Als antwoord op de problematiek van de heropleving van de economische activiteit en de inrichting van collectieve en gezellige plekken die door Perspective in het kader van de ontwikkeling van het stadsproject voor de wijk zijn geïdentificeerd, zal dit initiatief een belangrijke rol spelen in het behoud van de vitaliteit van de Heyvaertwijk.