Hoe kan de toegang tot de studieruimten ('study spaces') voor studenten in het hoger onderwijs worden verbeterd?

De cel Studentenleven van perspective.brussels (CSL) heeft studenten en beheerders van de Brusselse studieruimten geraadpleegd om beter te begrijpen hoe de toegang tot die diensten kan worden vergemakkelijkt.

In 2020 nam de cel Studentenleven de studieruimten onder de loep in een studie in samenwerking met het bureau Études et Recherches Urbaines (ERU). Vanwege de verspreiding van het coronavirus werden de timing en de uitvoering van deze studie, zoals vastgesteld in het actieplan 2020-2025 van de cel Studentenleven, aangepast.

Een samenvattend document geeft een overzicht van de stappen, conclusies en aanbevelingen van deze studie "Study Spaces".

De studie wou via een grondige kennis van de 'studieruimten' en hun gebruikers bijdragen tot de formulering van aanbevelingen voor de invoering van een gecoördineerde visie op de toegang tot die diensten in het Brussels gewest. Studenten wonen soms in kleine woningen of in een woning met een groot gezin. Vanwege de gezondheidscrisis is hun behoefte om in een rustige, ruime en veilige omgeving te kunnen studeren alleen maar groter geworden.

De studie bevestigde het belang van bibliotheken onder deze studieruimten, net als de groeiende behoefte aan het aantal beschikbare plaatsen in het Brussels Gewest en aan een gecoördineerde en drietalige communicatie over de toegankelijkheid van die ruimten.

Om deze studie uit te voeren, heeft ERU tussen maart en december 2020 studenten en een dertigtal beheerders van studieruimten (bibliotheken, privéruimten, cafés, gemeenschappelijke of verenigingsruimten, ...) geraadpleegd. Alvorens een beroep te doen op de studenten werd een eerste workshop georganiseerd met de beheerders. Die ontmoeting bood een grondiger inzicht in het beheer van de ruimten, hun toegankelijkheid en de communicatie met de gebruikers.

Vervolgens werd op basis van die eerste verworven kennis en de gekruiste gegevens uit de enquête 'Blik op het studentenleven' een online vragenlijst aan de studenten voorgesteld. De Brusselse instellingen voor hoger onderwijs hebben bijgedragen aan de verspreiding van deze enquête. In totaal werden er 1077 antwoorden verzameld.

Als voornaamste vaststellingen zien we dat onder de respondanten:

• 76% studieruimten als een belangrijke voorziening of dienst ervaart
• 56% minstens eenmaal per week gebruik maakt van een studieruimte
• 50% zegt dat de ruimten steeds vol zijn
• 10% te maken krijgt met een trage wifiverbinding in een studyspace
• 21,6% vindt dat de uren niet altijd aan hun behoeften zijn aangepast;

Daarnaast blijkt dat e-mail, applicaties en sociale netwerken de communicatiemiddelen bij uitstek zijn voor studenten om op de hoogte te blijven van de laatste informatie en de beschikbaarheid van de studieruimten.

Deze resultaten werden vervolgens voorgelegd en verder uitgewerkt in interviews met een panel van studenten.

De analyse van alle antwoorden en gegevens van het kwantitatieve en kwalitatieve overleg vormde de basis voor de eerste aanbevelingen van het studiebureau ERU. De aanbevelingen werden omgezet in 'actiefiches' en tijdens een tweede workshop in december 2020 getest met beheerders, studenten en leden van het expertisecomité van de Cel Studentenleven. 

In het eindverslag worden de vijf actiefiches gedetailleerd beschreven:

1. Gewestelijk online platform: opzetten van een gewestelijke databank met alle informatie over beschikbare studieruimten;
2. Tijdelijke studieruimten: optreden als facilitator voor de opening van tijdelijke studieruimten en de middelen daarvan delen;
3. Witboek study spaces: een informatie-instrument met de essentiële stappen en middelen voor het opzetten van studieruimten in het BHG;
4. Coördinatie tussen Gewest en gemeenten: de invoering van studieruimten vergemakkelijken door de gemeenten te ondersteunen;
5. Gewestelijk forum 'Studentenleven & study spaces': één keer per jaar beheerders en studenten samenbrengen om van gedachten te wisselen over de praktijken en behoeften van studieruimten in een geest van collectieve intelligentie.

De oprichting van het gewestelijk platform en het witboek study spaces zijn de eerste twee projecten waaraan de CSL zal werken.

Synthese van de stappen, conclusies en aanbevelingen van de studie "Study Spaces"